Een leven na dit leven

Over een voormalige kerk die weer een betekenis heeft voor de gemeenschap.

“In Duitsland is de laatste jaren een klein aantal kerken succesvol als columbarium (verzamel- en bewaarplaats van urnen) ingericht, soms met behoud van de kerkelijke functie. Ruimtelijke ingrepen zijn vrijwel niet nodig. In Nederland zijn er voor zover bekend nog geen uitgevoerde projecten. Als eerste zal de Bernadettekerk in Sittard als columbarium en mortuarium worden ingericht”, aldus de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Ook de Bernadettekerk in Sittard (Limburg) moest sluiten. De kerk die nog steeds een belangrijke plek inneemt binnen de parochie wilde men niet verloren laten gaan. Een nieuwe functie voor de vrijgekomen kerk vinden is echter geen eenvoudige opgave. Kerkgebouwen zijn nl. niet gebouwd als economisch goed. Voorop stond echter voor het Kerkbestuur dat de herbestemming moest passen binnen de wensen van het Kerkbestuur en bij voorkeur een nieuwe religieuze functie moest krijgen.
Contacten zijn gelegd met mogelijk geïnteresseerde partners, waarbij uiteraard de exploitatie van het gebouw misschien wel het belangrijkste aspect vormde.

Grabeskirche Aachen
Met als voorbeeld “Die Grabeskirche St. Josef” in Aken was men het er snel over eens om een “overdekte” (urnen)begraafplaats te creëren.
Op deze manier vinden bezoekers in een beschermde omgeving, onafhankelijk van weersinvloeden, een plaats van rust voor herdenking, herinnering en bezinning.

Mooie combinatie
Een urnenbegraafplaats alleen bleek echter financieel gezien geen haalbare kaart.
Door een geïnteresseerd uitvaartcentrum erbij te betrekken bleek de exploitatie op termijn wel haalbaar. Deze unieke combinatie zorgt ervoor dat de Bernadettekerk weer een functie krijgt voor de gemeenschap waarbij bij deze herbestemming het kerkelijke aspect niet verloren gaat.

Ongeacht geloofsovertuiging
In de Bernadettekerk is er uiteindelijk plaats voor 1600 tot 1700 urnen en deze zijn niet alleen bedoeld voor de as van katholieken, maar van iedereen. De urnenzuilen worden door architect en kunstenaar vormgegeven. Ook het orgel van de voormalige kerk, die 40 jaar geleden door de jeugd gesponsord is krijgt weer een mooi plaatsje.
Een ereplek wordt gereserveerd voor het moderne kunstwerk van Libert Ramaekers, met als passende titel ‘Weg naar leven en dood’.

Zo zorgt een doordacht plan, met inzet van alle betrokkenen er uiteindelijk voor dat het kerkgebouw niet behoeft te worden gesloopt en een Nieuw leven krijgt na dit leven.

Jos Smits
[senior-projectleider]

Energy makes free

Op dit moment zitten we midden in een enorme crisis. Een bankencrisis, een landencrisis. Volgens mij een systeemcrisis.
Geschiedenisboeken staan er vol van en toch schijnen we er zelfs op het hoogste niveau niet de vinger achter te krijgen. Toch is het simpel, heel simpel: elke crisis is het gevolg van meer uitgaven dan opbrengsten. Zo ook de onze: er is veel meer uitgegeven dan wat er aan toegevoegde waarde is geleverd.
Door het oprekken van het financiële systeem is de onderliggende waarde voor het financieren van de uitgaven terecht gekomen bij vastgoed en waardepapieren in plaats van bij toegevoegde waarde. Door de positieve emotie is de virtuele waarde van vastgoed en waardepapieren tot grote hoogte gestegen en daarmee de financieringen en dus de uitgaven.
Zo simpel is het!

Nu komen wij langzaam weer met de pootjes op aarde en mogen de waardecreateurs het gelach betalen. Het duurt nog wel even voordat er voldoende reële waarde is gecreëerd om de schulden in te lossen.

Ruimte voor innovatie
Het mooie van dit alles is dat er nu ruimte ontstaat voor innovatie, voor ontwikkeling van exploitatieconcepten die deel zullen uitmaken van een nieuw systeem waarin de rol van de gemeenschappen centraal zal staan.
Het einde van het centralisme is nabij, door de ontwikkelingen in de techniek wordt het mogelijk om als individu alle diensten en producten te organiseren. De buurtwinkel, in ons concept de Burenmarkt, zal zijn herintrede maken om vervolgens nooit meer te verdwijnen.

Wijk weer centraal
De techniek zal weldra in staat zijn om plaatselijk meer dan voldoende energie op te vangen om aan de locale behoefte te voldoen. Kleine plaatselijke energieopwekkers zoals biomassa installaties en windturbines zullen op buurt en wijkniveau zorg dragen voor de opvang van piekmomenten of aanvullende behoeftes.



Er zullen private en wijkgebonden energiebedrijven ontstaan!
Het overschot aan plaatselijke energie kan vervolgens via de geoptimaliseerde bestaande infrastructuur worden herverdeeld.
Denk in dit verband niet alleen aan de nu reeds toegepaste techniek om stroom opgewekt via zonnecellen terug te leveren aan het net. Maar bijvoorbeeld ook aan het lokaal opvangen van zonne-energie die omgezet wordt in waterstof via een brandstofcel. Een deel van deze waterstof wordt in de elektrische auto gebruikt voor vervoer en het overschot aan waterstof wordt vervolgens via ons, geoptimaliseerde, gasleidingensysteem herverdeeld en vervolgens plaatselijk weer ergens omgezet in elektriciteit en water.

Nieuwe waarden
Omdat de hoeveelheid lokale energie de vraag plaatselijk ruim zal ontstijgen kan energie ook voor de minderbedeelden onder ons geleverd worden zonder dat daar een vergoeding in geld tegenover staat. Het verdienmodel zal er anders uit zien. Het gaat namelijk ook hier weer om toegevoegde waarde.
Denk bijvoorbeeld aan internet, dat tegenwoordig in ruime mate gratis voorhanden is. Hierdoor komt kennis bij iedereen terecht en bestaan geheimen niet meer. Plotseling ontstaan er bedrijven en beroepen die 10 jaar geleden nog niet bestonden, ontstaan er kansen voor de kanslozen. Mensen van wie we het nooit gedacht hadden worden succesvolle ondernemers.

Ontwikkelingen in de techniek maken het mogelijk om de hele wereld als producent te koppelen aan de individuele consument, de straat, de buurt en de wijk. Het stelt ons in staat om 24 uur in contact te zijn met elkaar, in beeld en geluid. De 3e industriële revolutie is een feit, we zitten er midden in!

Door de transformatie van ons energiesysteem van centraal naar lokaal en de herverdeling via een smartgrid zal zich een parallelle ontwikkeling manifesteren die samen met het internet de nieuwe backbone van de samenleving wordt. Een duurzame samenleving.

Met dank aan de crisis!

Joop Petit
[architect/innovator]