Waarom blijft “DE HERBESTEMMING” achter bij de verwachting?


Aanpakken
ECI Cultuurfabriek Roermond
Al jaren wordt er gepraat over het herbestemmen van zowel monumentale als niet monumentale gebouwen. In de praktijk blijkt echter dat de realisatie van plannen voor herbestemming achter blijft. Dat wil niet zeggen dat er niets gebeurt (bijvoorbeeld ECI Roermond en Nedinsco in Venlo) maar in deze tijd dat er een stagnatie in de bouwwereld plaats vindt zou het veel beter kunnen met de herbestemming.

Fabeltjes
In de berichtgeving is er voor een herbestemming veel meer aandacht dan voor een nieuwbouw. Het gevoel voor het behoud van ons erfgoed is er dus wel degelijk, het moet er alleen altijd eerst van komen en de mare dat herbestemmen duurder en minder duurzaam is wordt langzaam maar zeker door de praktijk van gerealiseerde projecten ingehaald.

Stimulering
Voor monumentale plannen is er een financiële regeling bij de Provincie Limburg. De maximale subsidie is 50% van het subsidiabele bedrag met een maximum van € 500.000,00. Voorwaarde is wel dat de gemeente meedoet op financieel gebied of in de upgrading van de directe omgeving. Het is de bedoeling dat de regeling jaarlijks wordt vernieuwd en de pot jaarlijks opnieuw wordt gevuld. Dat heeft tot gevolg dat de pot kort na de start van de regeling leeg is en dat de onduidelijkheid blijft voor monument-eigenaren voor de toekomst. Welke prioriteiten stelt de gemeente die de aanvraag moet indienen? En is het maximumbedrag wel voldoende bij een grootschalige restauratie en/of herbestemming?
Eiffelgebouw Maastricht

Zo is in de gemeente Maastricht, mede ook door de grote toename van vervallen industriële monumenten, een grote achterstand. (Eiffelgebouw en overig erfgoed aan de Boschstraat, Gasfabriek etc). Maar ook industrieel mijnerfgoed in de rest van de provincie en grote industriële panden van de verloren gegane maakindustrie in andere steden zorgen voor vele knelpunten.

Zo veel voordelen
Omdat we weten dat investering van iedere euro in de herbestemming van bestaand onroerend meer oplevert, zou een uitbreiding van de huidige regeling soelaas bieden. En de regeling zou voor zowel monumenten als niet monumenten moeten gelden.Zeker met de wetenschap dat iedere investering geld oplevert zou een ruimhartiger beleid op zijn plaats zijn. Bovendien zijn het toerisme, de recreatie en de veiligheid van de regio gebaat bij herbestemming van onroerend goed.

Waarde
Kansen
Naast directe financiering met subsidies zijn er andere mogelijkheden die een herbestemming mogelijk moeten maken, zoals fiscale en financieringsmogelijkheden. Recente publicaties van het H-team (het herbestemmingsteam dat ingesteld is door de Rijksadviseur voor het Cultureel Erfgoed in 2010), geven daarvoor een reeks van mogelijkheden, zie www.herbestemming.nu.




Knop om en actie!
Maar het is vooral van belang dat de knop om gaat bij alle beleidsmakers bij de gemeenten en de provincie. In combinatie met de stimuleringsmaatregelen moet er meer gebeuren: een verbod/beperking op uitgifte van grond en afgifte vergunningen voor nieuwbouw en  immateriële stimuleringsmaatregelen voor de herbestemming.
Men zal zich moeten realiseren dat:
@ Het maken van groen bij (partiële) sloop een positief effect heeft en geld waard is;
@ Het (tijdelijk) hergebruik van onroerend goed duurzaam is en geld oplevert;
@ Een buurt veiliger wordt bij minder leegstand en dus minder geld kost;
@ Een groeiscenario bij uitbreiding onroerend goed meestal geen positieve   effecten oplevert;
@ Uitstellen van sloop van monumentaal erfgoed op de lange termijn wellicht gunstiger is voor alle betrokken partijen dan directe sloop;
@ Het dreigement van opdrachtgevers/ontwikkelaars dat men zich elders zal vestigen, niet (altijd) wordt uitgevoerd en bij bovengemeentelijk beleid geen hout snijdt.

Door vooraf duidelijk te maken dat het gemeentelijk en provinciaal beleid herbestemming positief en nieuwbouw restrictief zal benaderen, is al veel gewonnen en kunnen ingediende plannen op basis hiervan worden beoordeeld.

Samenwerken, daar worden we beter van
Hartenkreet "Samenwerken"!
SATIJNplus Architecten heeft in het verleden aangetoond met een verantwoorde herbestemming van gebouwen een meerwaarde te geven aan de gebouwen zelf en aan de omgeving en zal zich in de toekomst blijven toeleggen op het behoud en de herbestemming van (monumentaal en niet monumentaal) erfgoed. Wij zien het als een uitdaging om met andere partijen zoals opdrachtgevers, beleidsmakers en overige belanghebbenden, samen te werken om “de herbestemming” niet alleen meer op de kaart te zetten maar ook veel meer projecten te realiseren. De Limburgse economie en de Limburgse bouwwereld vragen er om.

Werkt u met ons mee?



Harry Pallada
Sr.-projectleider/Bouwkostendeskundige

Van kwantiteit naar kwaliteit

Slopen die woningen
In Limburg staan ca. 500.000 woningen. Hiervan is meer dan de helft gebouwd in de 60-er tot 80-er jaren, vaak onder het motto: 'snel en goedkoop'. Resultaat: van deze woningen worden er nu ca. 1.000 per jaar gesloopt. Volgens de Provincie Limburg is dit zelfs te weinig, dit moet 3 à 5 keer hoger liggen!

Aandacht voor kwaliteit
Voor 2015 is de ambitie om 2.000 woningen per jaar te slopen. De vervangingsbehoefte zal hierdoor groter worden en men streeft tegelijkertijd naar een hoger kwaliteitsniveau. Naast woonkwaliteit zullen duurzaamheid, energiezuinigheid en woonomgeving een steeds belangrijkere rol gaan spelen. Wij juichen dit uiteraard toe.
Om deze ambitieuze doelstelling te bereiken stort de Provincie ca. € 20.000.000,- in een fonds. Goed initiatief van Provincie.

Aangenaam wonen

Kruisberg Brunssum; kwaliteit voorop
Als voorbeeldproject waarbij kwaliteit voorop stond, zijn de 40 woningen aan de Kruisberg te Brunssum. Deze woningen zijn met name ontworpen voor senioren. De woningen zijn niet gigantisch groot, want ze moeten ook nog betaalbaar zijn, maar er is optimaal gebruik gemaakt van het ontwerp.
Door de gelede bouwmassa was het mogelijk de daken op een andere wijze te benutten, namelijk als buitenruimte bij de woningen. Hierdoor zijn buitenruimtes gerealiseerd van 11 tot ca. 70 m2. Uit de respons van kandidaat huurders blijkt hier zeer veel belangstelling voor.
De senioren vinden het heel aangenaam om te kunnen beschikken over een ruime buitenruimte, waarin zij met plezier hun kinderen en kleinkinderen kunnen ontvangen.
Kruisberg Brunssum; heerlijk buiten
Op de begane grond is zelfs een logeerappartement beschikbaar, bijvoorbeeld voor kinderen waarvan de ouders in het complex wonen. Ook een prachtige voorziening als er mantelzorg nodig is. Zoals we dagelijks kunnen lezen, weten we dat de mantelzorg in de toekomst meer en meer toeneemt.

Veiligheid
Het gevoel van veiligheid heeft extra aandacht gekregen door het gehele terrein te voorzien van een fraaie omheining en camerabewaking. Voor directe hulp is een huismeester beschikbaar, woonachtig in het complex. Dit wordt door de potentiële huurders enorm gewaardeerd.

Revitalisering Hoensbroek
Een ander project met een vergelijkbare doelstelling wordt ontworpen in de wijk Aldenhofpark in Hoensbroek. Deze wijk moet broodnodig gerevitaliseerd worden.
De sloophamer heeft gelukkig een einde gemaakt aan het voormalig LTS-gebouw en de oude, vervallen portiek etagewoningen.
Buro Buitenom uit Rotterdam is verantwoordelijk voor het stedenbouwkundige plan waarin veel aandacht is voor ontmoeting, duurzaamheid en dorpse sfeer.   
Het nieuwe Aldenhofpark zal bestaan uit een brede school, ca. 96 woningen, allen levensloopbestendig en fantastisch gelegen in een park met een grote vijver die eveneens dient als waterbuffer.

Aldenhofpark voor elke bewoner
SATIJNplus is in gesprek met Woningstichting de Voorzorg om een gerieflijk appartementencomplex te ontwerpen. Alle woningen krijgen ook hier een grote buitenruimte, heerlijk gelegen op het zuiden met uitzicht op de vijver en het park. Aldenhofpark wordt een mooi voorbeeld van de omschakeling van kwantiteit naar kwaliteit.
Een plek waar Hoensbroek trots op kan zijn.


Jules Janssen
architect