De
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft uitgangspunten ontwikkeld
voor het restaureren van monumenten.
Dit zal de Rijksdienst waarschijnlijk uitgebreid toelichten tijdens het symposium “Restaureren
met kwaliteit” in oktober dit jaar.
Esthetische uitgangspunten
We zetten de 6 ethische uitgangspunten voor restauratie voor u op een rijtje:
1
- Een ingreep moet de oorzaak van de schade wegnemen
2
- Beperk de omvang van de ingreep zo veel mogelijk
3
- Zet in op herstel van historisch materiaal
4 - Vervang het
materiaal als het op is, door hetzelfde materiaal in dezelfde techniek
5
- Behandel eerdere restauraties met respect
6
- Documenteer de ingrepen
(De toepassingen van deze uitgangspunten wordt
nader uitgelegd op de site van de RCE).
Uiteraard respecteren wij als bureau deze standpunten en wij handelen er zoveel mogelijk naar. Maar is het, zoals het geschreven is, altijd reëel en uitvoerbaar? Nee, de praktijk blijkt weerbarstiger.
Om
punt 1 te illustreren neem ik het voorbeeld van een topmonument in Nederland:
het stadhuis in Maastricht.
 |
| Binnenplein Stadhuis Maastricht |
Het
stadhuis is 350 jaar geleden ‘opgeleverd’ en in gebruik genomen door de
toenmalige stadbestuurders. Destijds was het interieur nog ruwbouw. Pas later,
toen er weer geld voorhanden was, hebben ze geleidelijk het interieur afgewerkt
met de rijke smaak die op betreffend moment gold.
Verzakkingen
Rond
1861 is het dakvorm van het stadhuis veranderd waardoor ook de kapconstructie
gewijzigd is. De reden destijds was het verbeteren van de afwatering van het
regenwater van het dak. Door deze wijziging is de kapconstructie niet meer zo
stabiel zoals het oorspronkelijk bedoeld is.
Er
verzakken daardoor onderdelen in de kapconstructie, in de vloerconstructie en
in de plafondconstructie.
Eén
van de verzakkingen is te zien in de doordruk van de plafondschilderingen van
het ‘binnenplein’ in het stadhuis. De aftekening van de verzakte houten ribben
van het gewelf is doorgedrukt in de schilderingen. Zo jammer!
 |
| Plafondschilderingen Stadhuis Maastricht |
Wil
je respect hebben voor een eerdere transformatie dan kun je in dit geval de
oorzaak van de schade niet wegnemen. Wat doe je dan?
Ervoor
zorgen dat er geen verdere vervolgschade ontstaat. Dat het geheel
gestabiliseerd wordt zodat de constructie in de huidige positie blijft. Het
huidige schadeniveau is nog net esthetisch en constructief acceptabel, dus
hiermee wordt verder gegaan.
Zo
zie je dat je vanuit de praktijk niet altijd kunt voldoen aan alle
uitgangspunten van de RCE. Je handelt er wel zoveel mogelijk naar, met respect én gezond verstand ;)
Wordt
vervolgd!
Angelina Valleau
